14 lutego obchodzić będziemy kolejną rocznicę powstania Armii Krajowej (AK). Naprzód, do boju żołnierze Polski Podziemnej! Za broń! – słowa „Hymnu Armii Krajowej” najlepiej oddają to, czym był największy, najbardziej zaawansowany i najlepiej zorganizowany ruch oporu w całej Europie. Armia Krajowa powstała 14 lutego 1942 r. w miejsce Związku Walki Zbrojnej. W połowie 1944 r. liczyła około 400 tysięcy żołnierzy, córek i synów narodu polskiego, bardzo często nieznanych z imienia oraz nazwiska, z których wielu oddało swoje życie za wolną Polskę.
Postanowiłem podążyć ich śladami po Podkowie Leśnej, jak i otaczającym ją Lesie Młochowskim. Na początek udałem się na miejscowy cmentarz, gdzie odnalazłem grób Henryka Walickiego ps. „Twardy” (1901-1944), dowódcy Kompanii AK „Brzezinka”
w Brwinowie, Nadarzynie i Podkowie Leśnej. W 1918 r. Henryk Walicki, jeszcze niepełnoletni, uciekł z domu, aby walczyć w polskim wojsku. Służył w artylerii,
w II Korpusie Wschodnim dowodzonym przez gen. Józefa Hallera. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, w tym w bitwie warszawskiej, za co otrzymał Krzyż Walecznych. W latach 1923–1924 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, następnie w prywatnej Szkole Nauk Politycznych, którą ukończył w 1928 r. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w banku PKO w Warszawie. Na początku lat 30. zamieszkał wraz z rodziną w Podkowie Leśnej. Wraz z rozpoczęciem II wojny światowej utworzył konspiracyjną grupę, podlegającą Związkowi Obrony Rzeczypospolitej, obejmującą Podkowę, Brwinów, Nadarzyn i okoliczne wsie, której zadaniem było zabezpieczanie broni z walk we wrześniu 1939 r. W 1941 r. powstał pluton, nazwany przez por. Walickiego „Alaską”, a on sam przybrał pseudonim „Twardy”. W drugiej połowie 1942 r. „Alaska”, już jako jeden z czterech plutonów, weszła w skład Kompanii „Brzezinka”, której dowódcą został „Twardy” (jego zastępcą był sierż. Władysław Grefkowicz ps. „Lubicz”). W 1943 r. „Brzezinka” została podporządkowana Armii Krajowej. „Twardego” aresztowano w styczniu 1944 r., poddawano torturom, a następnie rozstrzelano 2 lutego w Lesie Młochowskim. Pośmiertnie został awansowany na stopień kapitana.
Po opuszczeniu cmentarza swoje kroki skierowałem do ronda u zbiegu ul. Bukowej, Sosnowej, Topolowej, przy którym stoi pomnik projektu Jerzego Juczkowicza, poświęcony pamięci żołnierzy wspomnianej wyżej Kompanii „Brzezinka” – dowódca por. Henryk Walicki ps. „Twardy” (areszt. 16 stycznia 1944 r., rozstrzelany 2 lutego), kpt. Edward Pycz-Pyczewski ps. „Kurzawa” (od marca do 1 sierpnia 1944 r.), ppor. Bogusław Kupliński
ps. „Kilof”, „Kozioł”. Kompania wchodziła w skład Ośrodka Brwinów (kryptonim „Bąk”), będącego częścią Obwodu AK Błonie-Grodzisk Mazowiecki (nosił kryptonim „Bażant” i należał do Podokręgu Zachodniego na Obszarze Warszawskim AK).
Spod pomnika w krótkim czasie dotarłem do granic Lasu Młochowskiego. Mój cel to tzw. Ścieżka Powstańców – szlak prowadzący przez mogiły żołnierzy Armii Krajowej (wcześniej Związku Walki Zbrojnej) zamordowanych w latach 1939-1945. Nieznana jest dokładna ilość żołnierzy pochowanych w Lesie Młochowskim. Szacuje się, że życie za Ojczyznę oddało 30-40 osób. Większość ofiar zamordowanych w lesie to żołnierze, którzy mieli za zadanie przechwycić zrzuty broni, amunicji i przetransportować je do Warszawy, toteż większość z nich zginęła we wrześniu i w październiku 1939 r. oraz w sierpniu, wrześniu i październiku roku 1944. Mogił jest 7, dotrzeć można do nich kierując się specjalnym oznakowaniem na drzewach (niestety trzeba uważać, ponieważ wiele znaków uległo zatarciu).
Cześć ich pamięci!
Daniel Wolborski
Komandor Rajdu „Po kamienistej drodze” do Pęcic
Wiceprezes Klubu PTTK „Varsovia”
Opis zdjęć
1. Grafika "Armia Krajowa"
2-3. Henryk Walicki
4-5. Grób Państwa Walickich na cmentarzu podkowińskim
6. Pomnik pamięci żołnierzy Kompani AK "Brzezinka" w Podkowie Leśnej
7-8. Mogiła żołnierzy AK nr 1 w Lesie Młochowskim
9. Mogiła żołnierzy AK nr 2 w Lesie Młochowskim
10. Mogiła żołnierzy AK nr 6 w Lesie Młochowskim
11. Mogiła żołnierzy AK nr 7 w Lesie Młochowskim
12. Oznakowanie tzw. Ścieżki Powstańców w Lesie Młochowskim