Okręg Łódź Armii Krajowej

 

 

 

Okręg Łódź, kryptonim "Arka", "Kreton", "Barka", "Łania" - okręg wojskowy Sił Zbrojnych w Kraju (Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej).

Kluczowe infromacje
W Łódzkim zręby organizacji konspiracyjnej utworzono już w pierwszej połowie września 1939 r. W listopadzie 1939 r. struktury te weszły do SZP, a w styczniu 1940 r. do ZWZ.
Specyfiką Okręgu Łódź AK było jego funkcjonowanie na obszarze zarówno III Rzeszy (Kraj Warty), jak i Generalnego Gubernatorstwa, co utrudniało pracę konspiracyjną. Dlatego jesienią 1944 r. ze struktur łódzkich wyodrębniono Inspektorat Piotrków Trybunalski i na jego bazie powołano do życia Podokręg Piotrków Trybunalski. W momencie wkroczenia Armii Czerwonej na rzecz Okręgu Łódź AK pracowało już ponad 40 tys. osób, z czego ponad 10 tys. zaprzysiężonych jako żołnierze AK.
Wraz z rozpoczęciem akcji „Burza” w lipcu 1944 r., w Łódzkiem dwanaście istniejących w tym czasie oddziałów partyzanckich AK włączonych zostało do 25 pp AK (nazywanego Pułkiem Ziemi Piotrkowsko-Opoczyńskiej). Równocześnie znacząco rozbudowano kadry, co pozwoliło skupić w pułku ok. 850 żołnierzy. W październiku 1944 r. do pułku dołączyły pododdziały 72 pp AK w sile ok. 350 żołnierzy oraz ok. 150 żołnierzy z Grupy Kampinos AK. W listopadzie 1944 r. 25 pp AK rozwiązano, a w terenie pozostawiono jedynie niewielkie patrole.

Komendanci

  • płk Leopold Okulicki "Pan Jan",
  • ppłk Stanisław Juszczakiewicz "Kornik",
  • płk Ludwik Czyżewski "Julian",
  • płk Michał Stempkowski "Grzegorz", "Barbara"

    Struktura organizacyjna w 1944
    • Inspektorat Piotrków Trybunalski AK - Obwód Piotrków Trybunalski AK
      - Obwód Tomaszów Mazowiecki AK
      - Obwód Rawa Mazowiecka AK
      - Obwód Opoczno AK
      W okresie "Burzy" sformowano 25 pułk piechoty AK. W jego skład początkowo weszły tworząc jego 1 batalion: OP "Grom" ppor. Aleksandra Arkuszyńskiego - "Maja", OP "Błyskawica" kpt. Tadeusza Dębskiego - "Marsa", OP "Wicher" ppor. cz. w. Witolda Kucharskiego - "Wichra" , OP por. Kazimierza Załęskiego - "Bończy", OP "Burza" sierż. Stanisława Karlińskiego - "Burzy", OP ppor. Henryka Furmańczyka - "Henryka" i OP "Trop" ppor. Jana Mateckiego - "Groma". Na początku września batalion przekształcony został w 25 pp dowództwo nad nim objął mjr. Rudolf Majewski - "Leśniak", Jan Hyla. Pułk operował w lasach przysuskich. W lipcu i sierpniu opanowano stacje kolejowe Bratków i Białaczów, urządzono zasadzki pod Sulejowem, Barkowicami Mokrymi i Kluczewem. 16 sierpnia między Sulborowicami a Sosnowicami rozbito karną ekspedycję. Straty przeciwnika wynosiły 53 zabitych i rannych. Od września 25 pp walczył z siłami policyjnymi i wojskowymi w ramach prowadzonej przez nich operacji antypartyzanckiej. Do walk dochodziło 6 września pod Stefanowem, 26 września w rejonie Stefanów - Budy - Gałki, 14 października w Żdżarach, 23 października pod Widuchem-Myśliborzem, 27 października pod Białym Ługiem, 4 listopada pod leśniczówką Huta, 5 listopada pod Bokowem, 7 listopada pod Nowinkami i 8 listopada pod Wincentowem-Brodami. Walki te, niezwykle krwawe doprowadziły do rozwiązania pułku. Zginęło około 130 partyzantów. W polu działały jednak nadal mniejsze oddziały.
    • Inspektorat Łódź AK - Obwód Łódź Miasto AK
      - Obwód Łódź Powiat AK
      - Obwód Ruda Pabianicka AK
      - Obwód Pabianice AK
      - Obwód Łask AK
      - Obwód Brzeziny AK
      Inspektorat odtwarzał 29 Pułk Strzelców Kaniowskich. Oddział partyzancki ppor. Ryszarda Ziółkowskiego - "Sama" w obwodzie Brzeziny wytrwał do wyzwolenia. Zorganizował trzy akcje kolejowe; 14 września zdobył magazyn z bronią na stacji w Słotwinach; 11 listopada walczył pod Strykowem.
      Bez powodzenia walczył natomiast w lasach brudzewickich oddział ppor. Stanisława Krupińskiego - "Górala". 30 sierpnia Niemcy rozbili oddział "Wilk" ppor. Antoniego Kucharskiego - "Roggersa". "Oddział "Dzik" ppor. Henryka Sieczkowskiego - "Władysława" został zniszczony 26 listopada w Szwejkach Wielkich.
    • Inspektorat Sieradz AK - Obwód Sieradz AK
      - Obwód Wieluń AK
      - Obwód Kalisz AK
      - Obwód Opole AK (obwód zewnętrzny)
    • Inspektorat Koło AK - Obwód Koło AK
      - Obwód Turek AK
      - Obwód Konin AK
    • Inspektorat Kutno AK - Obwód Kutno AK
      - Obwód Gostynin AK
      - Obwód Łęczyca AK


    Źródła:
    [1] Atlas Polskiego Państwa Niepodległościowego, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa - Lublin 2007
    [2] http://pl.wikipedia.org/wiki/Armia_Krajowa